Styczeh 2008
Informacja dla osob starszych oraz ich opiekunow
Osoby starsze
sq szczegolnie
narazone na
zanieczyszczenia
zawarte w
wodzie. Osoby
majqce HIV jak
rovmiez chorzy
z ostabionym
systemem
odpornosci
immunologicznej
sq takze narazeni
na wigksze ryzyko
spozywajqc
zanieczyszczonq
wodf.
WDda jest niezb^dna do zycia.
Jzywamy jej do picia, gotowania,
-------
Odwodnienie
organizmu
Osoby starsze sa_ bardziej
narazone na odwodnienie
poniewaz odczucie
pragnienia zmniejsza si§
wraz z wiekiem. Rowniez
lekarstwa moga. przyczynic
si§ do odwodnienia
organizmu lub spowodowac
taki stan fizyczny, w ktorym
przyj mowanie ptynow
jest znacznie utrudnione.
Kontakt z mikroorganizmami
w wodzie moze wywotac
stany chorobowe, biegunke
i zwi^kszyc ryzyko
odwodnienia.
Objawy odwodnienia:
• Uczucie suchosci w
ustach
• Oddawanie moczu
ograniczone lub
wstrzymane (mocz
zat^zony o ciemno
zottym kolorze)
• Brak tez (tzw. "suche
oko")
• Zapadte gatki oczne
• Apatia lub spia_czka
(w przypadku ostrego
odwodnienia)
Poniewaz odwodnienie
organizmu moze bye
przyczyna. zagrozenia
zycia, nalezy codziennie
pic duze ilosci wody. Jezeli
ograniczytes spozycie wody
z kranu gdyz nie lubisz jej
smaku lub podejrzewasz,
ze woda jest skazona, to
powinienes ja_ uzdatniac lub
znalezc alternatywne jej
zrodto do czasu rozwiazania
problemu.
Radon:
Radon wystepujacy w postaci gazowej
jest druga^ z kolei przyczyna^ raka ptuc w
Stanach Zjednoczonych. Szacuje si§, ze
co pi^tnasty dom jest pod wptywem jego
wysokich stezeri . Gaz ten jest szczegolnie
niebezpieczny ze wzgledu na fakt, ze jest
on bezbarwny i bezzapachowy. Radon
jest naturalnym sktadnikiem skat, gleby
i wody. Jezeli woda, ktorej uzywasz
pochodzi ze studni, to obecny w niej radon
moze sie uwolnic do powietrza podczas
brania prysznicu. Jezeli w twoim domu
stwierdzono wysoki poziom radonu, to
woda ze studni moze bye jednym z jego
zrodet.
Jak mozna uniknqc zagrozen
zwiqzanych z wodq?
Naj bardziej istotnym krokiem jest
zapoznanie si§ zaleceniami wydziatu
zdrowia lub ochrony srodowiska samorzadu
lokalnego i stosowanie si§ do nich.
Dowiedz sie wiecej o swojej wody i czy,
aby nie wymaga zbadania na obecnosc
niektorych zanieczyszczeh.
• Dowiedzsie wiecej na temat
swojej wody pitnej: Jezeli twoja
woda pochodzi z publicznego
uj^cia to normy Agencji Ochrony
Srodowiska musza^ bye spelnione.
Urz^dy powiatowe(hrabstawa) maja^
obowia_zek udostepniania wynikow
badania wody. Najlepszym zrodlem
informacji odnosnie jakosci twojej
wody jest jej dostawca. Dostawcy
wody maja^ obowiazek przedstawienia
rocznego raportu odnosnie jakosci
dostarczanej wody (raport satysfakcji
konsumenta). Skontaktuj sie ze
swoim zakladem wodociajowym i
popros o egzemplarz raportu. Jezeli
mieszkasz w apartamentowcu,
to mozesz poprosic kierownika
osiedla o przyslanie takiego raportu
satysfakcji konsumenta. Jesli woda
w twoim gospodarstwie domowym
pochodzi z malej prywatnej studni,
to nie podlega standardom (normom)
Agencji Ochrony Srodowiska. Wtedy
powinienes podjac specjalne srodki
takie, jak coroczne badanie jakosci
wody, aby wiedziec czy jej spozycie
jest bezpieczne.
• Sledzpubliczne ogtoszenia
dotyczace wody pitnej: Twoj
zaklad wodociagowy ma obowiazek
ogloszania w gazecie, radiu,
telewizji, droga_ pocztowa, lub ma
doreczac osobiscie ostrzezenia o
zagrozeniu chorobami zwia_zanymi
z zanieczyszczeniem wody.
Zawiadomienie to powinno zawierac
informacje jakie konieczne srodki
nalezy podjac. N p. takie jak
gotowanie wody lub zakupienie
wody w butelkach. Kazdy powinien
stosowac si§ do tych zaleceh zakladu
wodocia^ow. Gotowanie wody przez
jedna^ minut^ zabija drobnoustroje,
ale nie pomoze to na skazenie
chemiczne.
• Skontaktujsie z twoim dostawc^
wody, aby dowiedziec sie czy
powinienes przebadac j^ na
obecnosc otowiu: Olowiu nie
dostrzezesz w wodzie i nie posiada
on ani zapachu ani smaku. Dlatego
powinienes skontaktowac sie z
lokalnym wydziatem zdrowia lub
zaktadem wodociajow, aby
dowiedziec
sie czy twoja woda powinna bye
zbadana na zawartosc otowiu. Nie
gotuj wody. Gotowanie nie usunie
otowiu, faktycznie pogorszy sprawe
poniewaz stezenie otowiu wzrosnie
w miare^ jak woda wyparuje. Jezeli
podejrzewasz, ze twoja wewn^trzna
instalacja wodna moze zawierac
otow, uzywaj tylko zimnej wody do
picia i gotowania. Spusc wode z kranu
az bedzie mozliwie najzimniejsza.
Jest to szczegolnie wazne, gdy woda
w instalacji stagnowata przez par§
godzin. Aby dowiedziec si§ wiecej na
ten temat zadzwoh do Narowodego
Centrum Informacji o Otowiu
(800-424-LEAD).
• Przebadaj powietrze w twoim
domu na zawartosc radonu: Na
rynku jest wiele rodzajow niedrogich
zestawow do badania powietrza
na zawarosc radonu typu "zrob to
sam", w ktore mozesz sie zaopatrzyc
z katalogow za posrednictwem
poczty lub w sklepach gospodarstwa
domowego. Mozesz rowniez zatrudnic
profesjonalist^ do przeprowa-dzenia
tych badah. Jezeli stwierdzisz wysoki
poziom radonu w twoim domu,
to gaz ten najprawdopodobniej
dostaje sie do srodka z wody albo
gleby. Jesli twoja woda pochodzi z
publicznego wodociagu, to powinienes
skontaktowac si§ dostawca^. Jezeli
stwierdzisz obecnosc radonu w wodzie
pochodza_cej z prywatnej studni,
zadzwoh pod numer
(800) 426-4791 (Agencja Ochrony
Srodowiska - Informacja o wodzie
pitnej)
Ryzyko zwi^zane z
ptywaniem
Starszych ludzi zacheca sie do aktywnosci
fizycznej. Plaze sa_ generalnie bezpieczne
dla ptywajacych, aczkolwiek woda moze
zawierac niewidoczne chorobotworcze
drobnoustroje. Ptywanie w takiej wodzie
moze spowodowac mniejsze dolegliwosci
takie, jak zapalenie gardta lub biegunka.
-------
Starsze osoby z ostabionym systemem
immunologicznym moga^ tatwiej nabyc
choroby, ktorych zrodtem jest skazona
woda.
• Zamykanieplazy dla uzytkownikow:
Obowiazkiem wtadz stanowych,
rezerwatowych oraz agencji ochrony
srodowiska i zdrowia samorza_dow
lokalnych jest badanie skazenia wod
rekreacyjnych drobnoustrojami,
aby sprawdzic czy zachowane sa^
normy Agencji Ochrony Srodowiska
w tym zakresie. W przypadku kiedy
poziom mikroorganizmow jest za
wysoki, agencje wysytaja, ostrzezenia
i w tym samym czasie zamykaja^
plaze. Wysokie skazenie wody
mikroorganizmami wystepuje gtownie
po burzach i sztormach. Starsze osoby
z problemami zdrowotnymi powinny
stosowac sie do ostrzezeh na plazach
ze wzgle/Ju na ich mniejsza^ odpornosc
na zakazenie drobnoustrojami niz w
przypadku zdrowych osob dorostych.
Zagrozenia powodowane
przez wody infiltracyjne
w domach, szczegolnie po
powodziach
Nieodpowiednia dbatosc o stan techniczny
domu, moze stanowic potencjalne zrodto
skazeri dla osob starszych. Jezeli konieczne
naprawy domu nie sa_ wykonywane tak
jak trzeba, nadmierna wilgoc i woda z
zewnajrz moga^ zaczac si§ zbierac wenatrz
domu. Sprzyja to rozwojowi zagrzybienia
mieszkania. "Grzyb" (plesnie) moze
wywotywac u osob podatnych reakcje
alergiczne takie, jak kichanie, katar
sienny, przekrwienienie oczu, zapalenie
skory, a w niektorych krahcowych
przypadkach moze nawet powodowac
problemy z oddychaniem. Cofniecie
sciekow z kanalizacji moze bye powodem
kontaktu ze skazeniami. Cofniecie takie
moze bye spowodowane zaczopowaniem
rury spustowej do kanalizacji publicznej
lub do zbiornika bezodptywowego na
scieki, przez korzenie drzew. Zjawisko
to wystepuje szczegolnie po deszczach
ulewnych, ktore doprowadzaja, do
powodzi.
• Dokonajtechnicznego przegladu
domu na przecieki: Zaplanuj
regularne przeglady domu z
uwzgl^dnieniem potencjanych
przeciekow w tazience, pralni, wokot
drzwi i okien. Nie zaniedbuj rynien i
okapow. Szukaj oznak przeciekow.
• Wyeliminujwilgoc i wod?, aby
unikn^c zagrzybienia domu:
Woda jest niezbedna dla rozwoju
"grzyba"(plesni). Aby zapobiec
obecnosci "grzyba" w swoim
domu napraw wszystkie przecieki
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Co powinienes zrobi° w przypadku,
kiedy twoja woda nie nadaje si? do
picia?
Podczas przeciekow lub w czasie
problemow z uzdatnianiem
wody, mozesz bye przejsciowo
pozbawionym mozliwosci
picia swojej wody. Osoby
ze specjalnymi potrzebami
zdrowotnymi oraz mieszkaja_ce
na terenach, gdzie woda jest
skazona, beda_ musiaty wzia_c pod
uwag§ alternatywne zrodta wody
nawet na dtuzszy okres czasu.
Zwracajuwage na ogtoszenia dotyczace wody pitnej:
Twoj zaktad wodociajowy ma obowia_zek ogtoszania w
gazecie, radiu, telewizji, droga_ pocztowa, lub doreczyc
osobiscie zawiadomienie o zagrozeniu chorobami zwia_zanych
z zanieczyszczeniem wody. Zawiadomienie to powinno
zawierac informacje jakie podja_c srodki, tj. takie, jak
gotowanie wody lub zakup wody w butelkach. Kazdy
powinien stosowac si§ do tych porad dostawcy wody.
Gotowanie wody przez jedna^ minute^ zabija drobnoustroje,
ale nie niew pomoze na zanieczyszczenia chemiczne.
Pijwode butelkowan^: Niektore firmy wypozyczaja,
lub sprzedaja, zwykte dozowniki wody lub dystrybutory
fontannowe i regularnie dostarczaja, duze butle wody do
prywatnych domow i przedsiebiorstw. Wody butelkowana
jest przewaznie drozsza anizeli woda pochodzaca z
wodociagu publicznego. Jakosc wody butelkowanej rozni si§
pomi^dzy roznymi producentami ze wzgl^du na zrodto wody,
koszty i warunki produkcji. Osoby majace ostabiony system
odpornosciowy powinny zwracac uwag§ na informacj^
zamieszczona^ na etykietach dotycza^ca^ jak ostrym
procesom uzdatniania ja_ poddano, np. odwrotnej osmozie
destylacji, promieniowaniu UV lub filtracji przez filtr o
przepuszczalnosci do 1 mikrona. W celu zorientowania sie
czy woda butelkowana, ktora_ pijesz miesci sie w normach
Federalnej Agencji Zywnosci i Lekarstw wejdz na strone
internetowa, Narodowej Fundacji Naukowej
(http://www.nsf.org/consumer/bottled_water/ lub zadzwoh
pod numer: 877-8-NSF-HELP).
Zainstalujdomowy system uzdatniania wody:
Rozwia_zaniem dtugotrwatych problemow z woda_, moze bye
zainstalowanie domowego systemu uzdatniania wody. System
taki moze sktadac sie z filtrow zainstalowanych na kranie
lub na przyta_czu domu. Jezeli twoja woda zawiera radon,
to domowy system oczyszczania wody moze bye jakims
rozwiazaniem tego problemu.
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
-------
wodne mozliwie jak najszybciej. Uzywajac srodkow
czyszczacych i wody usuh "grzyb" z twardych
powierzchni, a nastepnie doktadnie je wysusz. Niektore
srodki czyszczace sa_ specjalnie przygotowane do
eliminowania "grzyba".
• Po powodzi oczysc wszystkie zniszczone przez
wod? pomieszczenia w domu: Powodz moze stworzyc
zagrozenia dla zdrowia. Wraz z woda^ powodziowa^
do domu moga^ przedostac si§ scieki i inne szkodliwe
substancje. Nawet jesli woda powodziowa jest czysta,
to woda stojaca i mokre materiaty stanowia, zawsze
podtoze dla rozwoju drobnoustrojow. Dlatego jest
bardzo wazne zeby woda stojaca i wszystkie zamoczone
rzeczy zostaty usuni^te z domu; catkowite wysuszenie i
wydezynfekowanie mieszkania zmniejszy ryzyko chorob
jego mieszkaricow. Dywany, zastony i meble czesto
musza_ bye wymienione na nowe, jesli scieki dostaty sie
do twojego domu.
• Popowodzi zbadaj swoja studni?: Jezeli masz
prywatna, studnie, nie wtaczaj pompy i nie uzywaj
tej wody do picia i mycia. Skontaktuj ze stanowym
wydziatem zdrowia lub wydziatem zdrowia samorzadu
lokalnego, zeby dowiedziec si§ jakie srodki
zapobiegawcze zastosowac w tej sytuacji.
Jak moge zabezpieczyc moja^ wtasna^
studnie?
Prywatne zrodta wody nie sa_ objete normami Agencji
Ochrony Srodowiska. Jesli twoja woda pochodzi z jakiejs
prywatnej studni, to nie podlega automatycznie badaniu
przez ekspertow Agencji. W takiej sytuacji musisz podjac
specjalne kroki gwarantujace bezpieczne spozywanie twojej
wody pitnej.
Zidentyfikuj potencjalne problemy
Zidentyfikowanie potencjalnych problemow z woda_
jest pierwszym krokiem do zabezpieczenia jej wysokiej
jakosci. Rozpocznij od skonsultowania sie z kompetentnymi
jednostkami, jak wydziat zdrowia w samorzadzie lokalnym,
terenowy specjalista od doradztwa rolniczego, przedstawiciel
zaktadu wodocia^owego lub geolog z lokalnego uniwersytetu.
Zapytaj ich czynniki jakie moga_ miec zty wplyw na wode z
twojej studni.
Co roku badaj wocf? z twojej studni
Kazdego roku badaj wode studzienna, na zawartosc bakterii,
azotanow, catkowita, substancje rozpuszczona, i odczyn pH.
Jezeli podejrzewasz, ze twoja woda moze zawierac inne
zanieczyszczenia, to rowniez obejmij je badaniem. Wiele
zanieczyszczeh wyst^pujacych w wodzie nie posiada koloru i
zapachu, dlatego nie bedziesz w stanie powiedziec czy masz
jakis problem z woda_ bez jaj zbadania.
Przypadki kiedy woda powinna bye czesciej badana:
• niewyjasnione przypadki choroby w rodzinie,
• sa_siedzi stwierdzili grozne przypadki skazenia wody w
ich domach,
• kiedy zauwazysz zmian^ smaku, zapachu, koloru lub
klarownosci wody,
• w przypadku wyciekow srodkami chemicznymi lub
paliwa do twojej studni lub w poblizu,
• po wymianie lub naprawie jakiejkolwiek cz^sci twojej
studni.
Zopobiegaj problemom
Nawozy, pestycydy, herbicydy, paliwa i inne substancje
grozace skazeniem przechowuj zdala od twojej studni.
Zachowaj uwage podczas koszenia trawy i wykonywania
wszelkich prac w poblizu studni. Skontaktuj sie z wydziatem
zdrowia samorzadu lokalnego, zeby dowiedziec si§ jak czesto
szambo powinno bye oprozniane i poddane przegladowi.
Nigdy nie spuszczaj niebezpiecznych materiatow do szamba.
Jak moge dowiedziec si? wi^cej?
Aging Initiative - program Agencji Ochrony Srodowiska - ma
na celu ochrone^ zdrowia starszych ludzi przed zagrozeniami
wyst^pujacymi w srodowisku poprzez koordynacj^ badah
naukowych, strategic zapobiegania i edukacj^ publiczna^. W
celu uzyskania wiecej informacji wejdz na strone internetowa,
Agencji Ochrony Srodowiska www.epa.gov/aging.
Dodatkowe zrodta:
Woda pitna. Co powinienes wiedziec
http://www.epa.gov/safewater/wot/index.html
Arsen w wodzie pitnej
www.epa.gov/safewater/arsenic.html
Plaze
www.epa.gov/beaches/
Przewodnik konsumenta, nt. jak chronic si§ przed radonem
http://www.epa.gov/iaq/radon/pubs/elradon.html
Dezynfekcja wody pitnej w nagtych przypadkach
http://www.epa.gov/safewater/faq/emerg.html
Powodzie
http://www.epa.gov/iaq/pubs/flood.html
Wskazania dla osob z ostrym obnizeniem odpornosci
immunologicznej
http://www.epa.gov/safewater/crypto.html
Informacja dla wtascicieli prywatnych studni
http://www.epa.gov/safewater/privatewells/whatdo.html
Zrodta informacji na temat plesni ("grzyba")
http://www.epa.gov/mold/images/moldguide_sp. pdf
Zdrowa woda pitna
http://www.epa.gov/safewater/dwinfo/index.html
Polish translation of: Water Works
Publication Number: EPA 100-F-08-006
------- |