sq
w
65
a
dla icli
opielctfnow
Srodowisko oddziatuje na
zdrowie ludzkie w rozny
sposob. Zdrowe srodowisko
ma na zdrowie pozytywny
wptyw podczas, gdy srodowisko
zanieczyszczone szkodzi zdrowiu.
Niektore z negatywnych czynnikow
srodowiskowych maja.szczegolny
wptyw na zdrowie kobiet, zwtaszcza
tych w wieku powyzej 50 lat.
Zanieczyszczenia srodowiskowe
wptywaja. na wyste/powam'e wielu
powszechnie znanych przewlektych
chorob takich, jak choroba ptuc
Niektore z tych schorzen, takie jak
wysokie cisnienie krwi, przewlekta
choroba ptuc oraz astma wyst§puja_
czeiciej wsrod kobiet w wieku
ponad 50 lat w porownaniu do
mezczyzn w tej samej grupie
wiekowej.2
Broszura ta zawiera informacje.
zarowno na temat krokow jakie
mozesz podjac by zredukowac
wptyw zanieczyszczen
srodowiskowych na twoje
zdrowie, jak rowniez na temat
srodowiskowych czynnikow ryzyka,
na ktore wraz z wiekiem nalezy
zwracac szczegolna^ uwage. Do
wyzej wymienionych czynnikow
ryzyka naleza.:
zanieczyszczenie powietrza
jakim oddychasz,
srodki czyszcza.ce i pestycydy,
ktore uzywasz w gospodarstwie
domowym,
zatrucie otowiem w wieku
dzieciecym i zwia_zane z tym
problemy zdrowotne po okresie
przekwitania (klimakterium).3
Zanieczyszczenie powietrza
okresla si? skazeniem powietrza
szkodliwymi substancjami.
Przyktadem czynnikow
zanieczyszczenia sa. mi^dzy innymi:
drobne czasteczki ze spalin
pojazdow i sadza,
gazy takie jak ozon i tlenek
wegla,
wyziewy wydzielane w
wyniku spatania w^gla, oleju
opatowego tub nafty oraz
wyziewy z domowych srodkow
czyszcza_cych i farb,
dym papierosowy oraz dym z
opalanych drewnem piecow i
otwartych palenisk.
Drobne czasteczki oraz ozon
sa^ uwazane za najbardziej
niebezpieczne czynniki
zanieczyszczaja.ce powietrze.
W
u lub do
pod
-------
Przebywanie w pomieszczeniach zamknie.tych
nie zawsze zabezpiecza przed zanieczyszczonym
powietrzem. Drobne cza_steczki moga. dostac sie
do twojego domu lub miejsca pracy przez okna,
drzwi lub system klimatyzacji. W przypadku braku
odpowiedniej wentylacji dym papierosowy lub
wyziewy pochodza_ce ze srodkow czyszcza_cych moga_
koncentrowac sie. w pomieszczeniu zamknietym i
szybko obnizyc jakosc zawartego w nim powietrza.
na
Jezeli cierpisz z powodu choroby uktadu kra_zenia,
zanieczyszczenie powietrza moze wywotac nagte
wahania pracy serca lub przyspieszenie akcji
serca(palpitacje).4 Zanieczyszczone powietrze
moze zwie.kszyc miazdzyce. naczyn wiencowych
(arterioskleroza) oraz przewlekte choroby serca,
co w rezultacie moze doprowadzic do ataku
serca5'6 a nawet smierci, szczegolnie wsrod kobiet
po okresie przekwitania.7
Jezeli cierpisz na choroby ptuc, zanieczyszczone
powietrze, moze dostac sie. do drog twojego
uktadu oddechowego i spowodowac problemy
zdrowotne takie jak zapalenie ptuc, trudnosci w
oddychaniu, nasilenie sie. astmy oraz przewlektej
obturacyjnej choroby ptuc (POChP).
Jezeli chorujesz na cukrzyce,, to kontakt z
zanieczyszczonym powietrzem moze zwi^kszyc
ryzyko ataku serca, udaru mozgu i innych
schorzen serca.8
Sprawdzaj codziennie raporty dotycza.ce wskaznika
(indeksu) jakosci powietrza (UP). Wskaznik ten
dostarcza informacji na temat czystosci powietrza i
wptywu aktualnej pogody na twoje zdrowie. W miare
mozliwosci ogranicz czas przebywania na zewna_trz
w dni podwyzszonego poziomu zanieczyszczenia
powietrza. Zeby dowiedziec si§ wi^cej na temat
wskaznika jakosci powietrza (UP), wejdz na strong
internetowa. pod adres: www.epa.gov/airnow.
Informacje na temat UP jest rowniez dost^pna w
codziennych raportach pogody zamieszczanych w
gazetach, telewizji lub radiu.
i
Pestycydy i srodki czyszczace w postaci proszkow,
zeli, ptynow lub sprejow naleza^ do silnych substancji
chemicznych uzywanych w domu i ogrodzie do
czyszczenia powierzchni i niszczenia szkodnikow.
Przedtuzony kontakt z tymi szkodliwymi zwia,zkami
chemicznymi moze doprowadzic do:
bolu gtowy
zawrotow gtowy
skurczu mieini
mdtosci
ostabienia
Jezeli zauwazysz u siebie, cztonka twojej rodziny lub
znajomego jakichkolwiek z powyzszych symptomow
zadzwon do lokalnego centrum kontroli zatruc.
Z obserwacji przeprowadzonych w pogotowiach
ratunkowych wynika, ze dzieci w wieku do 6 lat
sa, bardziej podatne na zatrucia podczas wizyt u
dziadkow (gdzie srodki truja.ce sa, bardziej dost^pne i
nie zabezpieczone) anizeli we wtasnych domach.
Pomimo, ze ludzie starsi stanowia. mniej niz
3% odnotowanych przypadkow zatruc, to sa_
oni dwukrotnie bardziej niz dzieci narazeni
na wystapienie powaznych komplikacji i
dziesieciokrotnie bardziej narazeni na ryzyko
smierci z powodu zatrucia srodkami chemicznymi.11
Ponadto dtugotrwaty kontakt z pestycydami jest
powia.zany z takimi chorobami jak rak oraz problemy
neurologiczne takie jak demencja.12'13
-------
Jak
z lub
Przechowuj produkty w oryginalnych opakowaniach.
Zawsze czytaj doktadnie etykiety i przestrzegaj
wszystkich zalecen podanych w instrukcji.
Pozbywajac sie. pestycydow i srodkow
czyszczacych przestrzegaj instrukcji na etykiecie.
Podczas uzywania tych srodkow w domu otworz
drzwi i okna, wtacz wentylator w celu zupetnego
przewietrzenia mieszkania.
Uzywaj te produkty jedynie w miejscach i
w ilosciach zalecanych przez instrukcje na
etykiecie.
Produkty przeznaczone do uzytku zewnetrznego
nie moga_ bye uzywane w pomieszczeniach
zamknietych. Pamietaj o zamknie.ciu drzwi i
okien podczas stosowania srodkow chemicznych
na zewnatrz.
Po uzyciu tych produktow nalezy zawsze umyc
rece i inne czesci ciata oraz wyprac ubrania
bedace w kontakcie z tymi produktami.
Czy wiesz, ze otow z ktorym miates kontakt w
przesztosci moze pozostac na state w twoim
organizmie? Otow osadza sie. w kosciach nie
wywotujajc negatywnych zmian zdrowotnych
do pozniejszych lat twojego zycia. Podczas
przekwitania, w wyniku ostabienia struktury
kosci osadzony w nich otow uwatnia si§ do uktadu
krwionosnego. U starszych kobiet, poziom otowiu
I
I
I
I
I
I
I
ze?
Stosowanie terapii hormonalnej
podczas okresu przekwitania moze
podwyzszyc ryzyko zachorowania na
astm^.9
W 2003 roku, ponad 63 tys. kobiet
zmarto z powodu przewlektej
choroby ptuc w porownaniu do 59
tys. me.zczyzn.2
Cukrzyca jest gtownym problemem
zdrowotnym wsrod kobiet,
szczegolnie u Amerykanek
pochodzenia afrykanskiego i
indianskiego / autochtoni zAtaski.10
I
I
I
I
I
I
I
we krwi moze bye wyzszy o 25% - 30% w porownaniu do
okresu przed przekwitaniem.14
Podwyzszony poziom otowiu we krwi u kobiet starszych,
w potaczeniu z takimi srodowiskowymi czynnikami
ryzyka jak obecnosc otowiu w wodzie lub w otoczeniu
domowym moze miec negatywny wptyw na zdrowie.
Podwyzszony poziom otowiu we krwi moze zwi^kszyc
ryzyko nadcisnienia krwi i stwardnienia tetnic
(arterioskteroza) oraz ostabic prac§ nerek.14 Ponadto,
zatrucie otowiem moze doprowadzic do obnizenia
zdolnosci poznawczych z objawami przypominaja.cymi
ote.pienie (demencja).15
Co
W przypadku wysta_pienia u ciebie takich
symptomow jak bole i zawroty gtowy, skurcze
miesni, mdtosci I ostabienie natychmiast skontaktuj
si§ z lekarzem.
Skontaktuj sie. z lokalnym dostawca. wody
pochodzacej z komunatnych uj?c wodnych w celu
uzyskania rocznego raportu dotyczacego jakosci
pitnej wody. Woda pochodza^ca z prywatnych uj^c
wodnych (studnie) powinna bye testowana corocznie
przez uprawnione laboratorium. W celu uzyskania
wi^cej informacji na temat jakosci wody pitnej
zadzwon do Agencji Ochrony Srodowiska (EPA)
pod numer 1-800-426-4791 lub wejdz na strone
internetowa. pod adres www.epa.gov/safewater.
-------
Jezeli farba zawierajaca otow jest w dobrym
stanie, zostaw ja_ nienaruszonaj nie piaskuj jej tub
nie wypalaj farby ktora moze zawierac otow.
Nie usuwaj samemu farby zawieraja_cej otow.
Zatrudnij do tego celu specjatiste posiadajacego
uprawnienia do usuwania skazonych otowiem farb.
si?
Wptyw czynnikow na
starszych
Inicjatywa Agencji Ochrony Srodowiska ma na celu
ochrone zdrowia ludzi starszych przed szkodliwymi
wptywami srodowiska poprzez stosowanie
profilaktyki, edukacji i badan naukowych. W celu
uzyskania wi^cej informacji wejdz si? na strone
internetowa_ Agencji Ochrony Srodowiska
WAWw.epa.gov/aging
i
http://airnow.gov/index. cfm?action=
static.olderadults
Agencja Ochrony Srodowiska
Indeks Jakosci Powietrza
www.airnow.gov
Jakosc powietrza w pomieszczenJach zamknitgtych
www.epa.gov/iaq/
Dorny wolne od dymu
www. epa. gov/s mo kef reel
i
LJnra Medyczna Pius
www.nlm.nih.gov/medlineplus/airpollution.html
i
Amerykanskie Towarzystwo do Spraw Ochrony Serca
http://www.americanheart.org/presenter.
jhtml?identifier=4786
Choroby
Narodowy Instytut Badaii Piuc i Krw!
http://www.nhlbi.nih.gov/health/public/lung/index.htm
Amerykanskie Towarzystwo do Spraw Ochrony Ptuc
http://www.lungusa.org
Narodowe Centrum Badan dia Kobiet i RodzJn
http://www.center4research.org/
Departarnent Stanow Zjednoczonych do spraw
Zdrowia i Pomocy Spoiecznej
http://www.4women.gov/
1 Centers for Disease Control and Prevention,
http://www.cdc.gov/DHDSP/announcements/american__heart__
month.htm
2 American Lung Association, http://www.lungusa.http://www.
lungusa.org/site/apps/s/content.asp?c=dvLUK900Eat»=3470&act=3
052283
3 Muldon, S.B.; Cauley, J.A.; Kuller, L.H.; Morrow, L.; Needleman,
H.L.; Scott, J.; Hooper, F.J.; Effects of blood levels on cognitive
function of older women.
4 American Heart Association, http://www.americanheart.org/
presenter/jhtml?identifier=4419
5 Brook, R.D.; Franklin B.; Cascio W.; Hong, Y; Howard G.; Lipsett,
M.; Luepker, R.; AAittleman, M.; Samet, J.; Smith Jr, S.C.; and
Tager, I., 2004. Air pollution and cardiovascular disease. Circulation
109:2655-2671. http://circ.ahajournals.org/cgi/content/
full/109/21/2655
6 Zanobetti, A.; and Schwartz, J., 2007. Particulate air
pollution, progression, and survival after myocardial infarction.
Environmental Health Perspectives 115(5):769-774.
7 Miller, K.A.; Siscovick, D.S.; Sheppard, L.; Shepherd, K.; Sullivan,
J.H.; Anderson, G.L.; and Kaufman, J.D., 2007. Long-term
exposure to air pollution and incidence of cardiovascular events in
women. N Engl J of Med. 365(5):447-458.
8 Zanobetti, A. and Schwartz, J., 2002. Cardiovascular damage
by airborne particles: are diabetics are more susceptible?
Epidemiology 13(5): 588-592.
9 Barr, R.G.; Wentowski, C.C.; Grodstein, F.; Somers, S.C.;
Stampfer, M.J.; Schwartz, J.; Speizer, F.E.; and Camargo, C.A.
2004. Perspective study of postmenopausal hormone use and newly
diagnosed asthma and chronic obstructive pulmonary disease. Arch
intern Med. 164: 379 - 386.
10 U.S. Department of Health and Human Services,
http://www.4woman.gov/minority/americanindian/diabetes.cfm.
11 National Poison Control Center Data, 1993-1998.
12 Dich, J.; Zahm, S.H.; Hanberg, A.; and Adami, H., 2004.
Pesticides and cancer. Cancer Causes & Control,8(3), 420-443.
13 Kamel, F. and Hoppin, J.A., 2004. Association of pesticide
exposure with neurologic dysfunction and disease. Environmental
Health Perspective, 112(9),950-958.
14 Nash, D.; Magder, L.S.; Sherwin, R.; Rubin, R.J.; and Silbergeld,
E.K., 2004. Bone density-related predictors of blood lead level
among pre- and postmenopausal women in the United States.
American Journal of Epidemiology, 160, 901-911.
15 Carpenter, D.O., 2001. Effects of metals on the nervous system
of humans and animals. International Journal of Occupational
Medicine and Environmental Health, 14(3), 209-218.
Polish translation of: Women and Environmental Health
Publication Number EPA 100-F-08-027
------- |