sq w 65 a dla icli opielctfnow Srodowisko oddziatuje na zdrowie ludzkie w rozny sposob. Zdrowe srodowisko ma na zdrowie pozytywny wptyw podczas, gdy srodowisko zanieczyszczone szkodzi zdrowiu. Niektore z negatywnych czynnikow srodowiskowych maja.szczegolny wptyw na zdrowie kobiet, zwtaszcza tych w wieku powyzej 50 lat. Zanieczyszczenia srodowiskowe wptywaja. na wyste/powam'e wielu powszechnie znanych przewlektych chorob takich, jak choroba ptuc Niektore z tych schorzen, takie jak wysokie cisnienie krwi, przewlekta choroba ptuc oraz astma wyst§puja_ czeiciej wsrod kobiet w wieku ponad 50 lat w porownaniu do mezczyzn w tej samej grupie wiekowej.2 Broszura ta zawiera informacje. zarowno na temat krokow jakie mozesz podjac by zredukowac wptyw zanieczyszczen srodowiskowych na twoje zdrowie, jak rowniez na temat srodowiskowych czynnikow ryzyka, na ktore wraz z wiekiem nalezy zwracac szczegolna^ uwage. Do wyzej wymienionych czynnikow ryzyka naleza.: zanieczyszczenie powietrza jakim oddychasz, srodki czyszcza.ce i pestycydy, ktore uzywasz w gospodarstwie domowym, zatrucie otowiem w wieku dzieciecym i zwia_zane z tym problemy zdrowotne po okresie przekwitania (klimakterium).3 Zanieczyszczenie powietrza okresla si? skazeniem powietrza szkodliwymi substancjami. Przyktadem czynnikow zanieczyszczenia sa. mi^dzy innymi: drobne czasteczki ze spalin pojazdow i sadza, gazy takie jak ozon i tlenek wegla, wyziewy wydzielane w wyniku spatania w^gla, oleju opatowego tub nafty oraz wyziewy z domowych srodkow czyszcza_cych i farb, dym papierosowy oraz dym z opalanych drewnem piecow i otwartych palenisk. Drobne czasteczki oraz ozon sa^ uwazane za najbardziej niebezpieczne czynniki zanieczyszczaja.ce powietrze. W u lub do pod ------- Przebywanie w pomieszczeniach zamknie.tych nie zawsze zabezpiecza przed zanieczyszczonym powietrzem. Drobne cza_steczki moga. dostac sie do twojego domu lub miejsca pracy przez okna, drzwi lub system klimatyzacji. W przypadku braku odpowiedniej wentylacji dym papierosowy lub wyziewy pochodza_ce ze srodkow czyszcza_cych moga_ koncentrowac sie. w pomieszczeniu zamknietym i szybko obnizyc jakosc zawartego w nim powietrza. na Jezeli cierpisz z powodu choroby uktadu kra_zenia, zanieczyszczenie powietrza moze wywotac nagte wahania pracy serca lub przyspieszenie akcji serca(palpitacje).4 Zanieczyszczone powietrze moze zwie.kszyc miazdzyce. naczyn wiencowych (arterioskleroza) oraz przewlekte choroby serca, co w rezultacie moze doprowadzic do ataku serca5'6 a nawet smierci, szczegolnie wsrod kobiet po okresie przekwitania.7 Jezeli cierpisz na choroby ptuc, zanieczyszczone powietrze, moze dostac sie. do drog twojego uktadu oddechowego i spowodowac problemy zdrowotne takie jak zapalenie ptuc, trudnosci w oddychaniu, nasilenie sie. astmy oraz przewlektej obturacyjnej choroby ptuc (POChP). Jezeli chorujesz na cukrzyce,, to kontakt z zanieczyszczonym powietrzem moze zwi^kszyc ryzyko ataku serca, udaru mozgu i innych schorzen serca.8 Sprawdzaj codziennie raporty dotycza.ce wskaznika (indeksu) jakosci powietrza (UP). Wskaznik ten dostarcza informacji na temat czystosci powietrza i wptywu aktualnej pogody na twoje zdrowie. W miare mozliwosci ogranicz czas przebywania na zewna_trz w dni podwyzszonego poziomu zanieczyszczenia powietrza. Zeby dowiedziec si§ wi^cej na temat wskaznika jakosci powietrza (UP), wejdz na strong internetowa. pod adres: www.epa.gov/airnow. Informacje na temat UP jest rowniez dost^pna w codziennych raportach pogody zamieszczanych w gazetach, telewizji lub radiu. i Pestycydy i srodki czyszczace w postaci proszkow, zeli, ptynow lub sprejow naleza^ do silnych substancji chemicznych uzywanych w domu i ogrodzie do czyszczenia powierzchni i niszczenia szkodnikow. Przedtuzony kontakt z tymi szkodliwymi zwia,zkami chemicznymi moze doprowadzic do: bolu gtowy zawrotow gtowy skurczu mieini mdtosci ostabienia Jezeli zauwazysz u siebie, cztonka twojej rodziny lub znajomego jakichkolwiek z powyzszych symptomow zadzwon do lokalnego centrum kontroli zatruc. Z obserwacji przeprowadzonych w pogotowiach ratunkowych wynika, ze dzieci w wieku do 6 lat sa, bardziej podatne na zatrucia podczas wizyt u dziadkow (gdzie srodki truja.ce sa, bardziej dost^pne i nie zabezpieczone) anizeli we wtasnych domach. Pomimo, ze ludzie starsi stanowia. mniej niz 3% odnotowanych przypadkow zatruc, to sa_ oni dwukrotnie bardziej niz dzieci narazeni na wystapienie powaznych komplikacji i dziesieciokrotnie bardziej narazeni na ryzyko smierci z powodu zatrucia srodkami chemicznymi.11 Ponadto dtugotrwaty kontakt z pestycydami jest powia.zany z takimi chorobami jak rak oraz problemy neurologiczne takie jak demencja.12'13 ------- Jak z lub Przechowuj produkty w oryginalnych opakowaniach. Zawsze czytaj doktadnie etykiety i przestrzegaj wszystkich zalecen podanych w instrukcji. Pozbywajac sie. pestycydow i srodkow czyszczacych przestrzegaj instrukcji na etykiecie. Podczas uzywania tych srodkow w domu otworz drzwi i okna, wtacz wentylator w celu zupetnego przewietrzenia mieszkania. Uzywaj te produkty jedynie w miejscach i w ilosciach zalecanych przez instrukcje na etykiecie. Produkty przeznaczone do uzytku zewnetrznego nie moga_ bye uzywane w pomieszczeniach zamknietych. Pamietaj o zamknie.ciu drzwi i okien podczas stosowania srodkow chemicznych na zewnatrz. Po uzyciu tych produktow nalezy zawsze umyc rece i inne czesci ciata oraz wyprac ubrania bedace w kontakcie z tymi produktami. Czy wiesz, ze otow z ktorym miates kontakt w przesztosci moze pozostac na state w twoim organizmie? Otow osadza sie. w kosciach nie wywotujajc negatywnych zmian zdrowotnych do pozniejszych lat twojego zycia. Podczas przekwitania, w wyniku ostabienia struktury kosci osadzony w nich otow uwatnia si§ do uktadu krwionosnego. U starszych kobiet, poziom otowiu I I I I I I I ze? Stosowanie terapii hormonalnej podczas okresu przekwitania moze podwyzszyc ryzyko zachorowania na astm^.9 W 2003 roku, ponad 63 tys. kobiet zmarto z powodu przewlektej choroby ptuc w porownaniu do 59 tys. me.zczyzn.2 Cukrzyca jest gtownym problemem zdrowotnym wsrod kobiet, szczegolnie u Amerykanek pochodzenia afrykanskiego i indianskiego / autochtoni zAtaski.10 I I I I I I I we krwi moze bye wyzszy o 25% - 30% w porownaniu do okresu przed przekwitaniem.14 Podwyzszony poziom otowiu we krwi u kobiet starszych, w potaczeniu z takimi srodowiskowymi czynnikami ryzyka jak obecnosc otowiu w wodzie lub w otoczeniu domowym moze miec negatywny wptyw na zdrowie. Podwyzszony poziom otowiu we krwi moze zwi^kszyc ryzyko nadcisnienia krwi i stwardnienia tetnic (arterioskteroza) oraz ostabic prac§ nerek.14 Ponadto, zatrucie otowiem moze doprowadzic do obnizenia zdolnosci poznawczych z objawami przypominaja.cymi ote.pienie (demencja).15 Co W przypadku wysta_pienia u ciebie takich symptomow jak bole i zawroty gtowy, skurcze miesni, mdtosci I ostabienie natychmiast skontaktuj si§ z lekarzem. Skontaktuj sie. z lokalnym dostawca. wody pochodzacej z komunatnych uj?c wodnych w celu uzyskania rocznego raportu dotyczacego jakosci pitnej wody. Woda pochodza^ca z prywatnych uj^c wodnych (studnie) powinna bye testowana corocznie przez uprawnione laboratorium. W celu uzyskania wi^cej informacji na temat jakosci wody pitnej zadzwon do Agencji Ochrony Srodowiska (EPA) pod numer 1-800-426-4791 lub wejdz na strone internetowa. pod adres www.epa.gov/safewater. ------- Jezeli farba zawierajaca otow jest w dobrym stanie, zostaw ja_ nienaruszonaj nie piaskuj jej tub nie wypalaj farby ktora moze zawierac otow. Nie usuwaj samemu farby zawieraja_cej otow. Zatrudnij do tego celu specjatiste posiadajacego uprawnienia do usuwania skazonych otowiem farb. si? Wptyw czynnikow na starszych Inicjatywa Agencji Ochrony Srodowiska ma na celu ochrone zdrowia ludzi starszych przed szkodliwymi wptywami srodowiska poprzez stosowanie profilaktyki, edukacji i badan naukowych. W celu uzyskania wi^cej informacji wejdz si? na strone internetowa_ Agencji Ochrony Srodowiska WAWw.epa.gov/aging i http://airnow.gov/index. cfm?action= static.olderadults Agencja Ochrony Srodowiska Indeks Jakosci Powietrza www.airnow.gov Jakosc powietrza w pomieszczenJach zamknitgtych www.epa.gov/iaq/ Dorny wolne od dymu www. epa. gov/s mo kef reel i LJnra Medyczna Pius www.nlm.nih.gov/medlineplus/airpollution.html i Amerykanskie Towarzystwo do Spraw Ochrony Serca http://www.americanheart.org/presenter. jhtml?identifier=4786 Choroby Narodowy Instytut Badaii Piuc i Krw! http://www.nhlbi.nih.gov/health/public/lung/index.htm Amerykanskie Towarzystwo do Spraw Ochrony Ptuc http://www.lungusa.org Narodowe Centrum Badan dia Kobiet i RodzJn http://www.center4research.org/ Departarnent Stanow Zjednoczonych do spraw Zdrowia i Pomocy Spoiecznej http://www.4women.gov/ 1 Centers for Disease Control and Prevention, http://www.cdc.gov/DHDSP/announcements/american__heart__ month.htm 2 American Lung Association, http://www.lungusa.http://www. lungusa.org/site/apps/s/content.asp?c=dvLUK900Eat»=3470&act=3 052283 3 Muldon, S.B.; Cauley, J.A.; Kuller, L.H.; Morrow, L.; Needleman, H.L.; Scott, J.; Hooper, F.J.; Effects of blood levels on cognitive function of older women. 4 American Heart Association, http://www.americanheart.org/ presenter/jhtml?identifier=4419 5 Brook, R.D.; Franklin B.; Cascio W.; Hong, Y; Howard G.; Lipsett, M.; Luepker, R.; AAittleman, M.; Samet, J.; Smith Jr, S.C.; and Tager, I., 2004. Air pollution and cardiovascular disease. Circulation 109:2655-2671. http://circ.ahajournals.org/cgi/content/ full/109/21/2655 6 Zanobetti, A.; and Schwartz, J., 2007. Particulate air pollution, progression, and survival after myocardial infarction. Environmental Health Perspectives 115(5):769-774. 7 Miller, K.A.; Siscovick, D.S.; Sheppard, L.; Shepherd, K.; Sullivan, J.H.; Anderson, G.L.; and Kaufman, J.D., 2007. Long-term exposure to air pollution and incidence of cardiovascular events in women. N Engl J of Med. 365(5):447-458. 8 Zanobetti, A. and Schwartz, J., 2002. Cardiovascular damage by airborne particles: are diabetics are more susceptible? Epidemiology 13(5): 588-592. 9 Barr, R.G.; Wentowski, C.C.; Grodstein, F.; Somers, S.C.; Stampfer, M.J.; Schwartz, J.; Speizer, F.E.; and Camargo, C.A. 2004. Perspective study of postmenopausal hormone use and newly diagnosed asthma and chronic obstructive pulmonary disease. Arch intern Med. 164: 379 - 386. 10 U.S. Department of Health and Human Services, http://www.4woman.gov/minority/americanindian/diabetes.cfm. 11 National Poison Control Center Data, 1993-1998. 12 Dich, J.; Zahm, S.H.; Hanberg, A.; and Adami, H., 2004. Pesticides and cancer. Cancer Causes & Control,8(3), 420-443. 13 Kamel, F. and Hoppin, J.A., 2004. Association of pesticide exposure with neurologic dysfunction and disease. Environmental Health Perspective, 112(9),950-958. 14 Nash, D.; Magder, L.S.; Sherwin, R.; Rubin, R.J.; and Silbergeld, E.K., 2004. Bone density-related predictors of blood lead level among pre- and postmenopausal women in the United States. American Journal of Epidemiology, 160, 901-911. 15 Carpenter, D.O., 2001. Effects of metals on the nervous system of humans and animals. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, 14(3), 209-218. Polish translation of: Women and Environmental Health Publication Number EPA 100-F-08-027 ------- |