Disyembre 2008
Sa isang pangkaraniwang
tag-init may tinatansiyang
1,500 tao and namamatay
dahil sa lubusang maiinit
na pangyayari sa U.S.1
Sa isang heat wave sa
Chicago noong 1995 higit
na 700 katao ang nasawi.
Sa Europa, isang matinding
heat wave ang umangkin
ng 35,000 na buhay noong
2003. Sa parehong kaso,
karamihan ng mga biktima
ay may edad na 65 o
matanda pa.
"Masyadong Mainit" -
Pagplano sa Mga Pangyayari
Kung Matindi Ang Init
Kaalaman Para sa Mga May Edad at sa
Mga Tagapang-alaga Nila
A lam ba ninyo na bawa't taon
dumadami ang nasasawi
dahil sa "mga pangyayari
kung matindi ang init" kaysa
pinaghalong mga bagyo, kidlat, ipo-
ipo, baha, at lindol?2 Ang sino man ay
mapipinsala sa matinding init, pero
ang mga may edad ay bukod tanging
nanganganib.
Ang mga pangyayari sa matinding
init ay napapahabang mga panahon
kung ang temperatura ay umaabot sa
10 degrees Fahrenheit o higit pa sa
karaniwang init ng isang rehiyon.3
Ang mga pangyayari sa matinding
init ay pinaniniwalaang hindi pare-
pareho ang epekto sa pampublikong
kalusugan sa mga siyudad. Isang
kadahilanan ay ang pagsipsip ng mga
kalye at mga gusali sa sigla ng araw
na nagbibigay bisa sa pamumuo ng
mga "maiinit na isla." Samantalang
ang mga pook sa lalawigan ay
lumalamig kung gabi, nananatili ang
init sa mga siyudad. Ang resulta sa
mga naninirahan sa siyudad ay mas
kakaunti ang ginhawa mula sa mataas
na temperatura. Sa kabutihang palad,
mayroong mga karaniwang hakbang
na maaring sundin ng mga may edad,
ang kanilang mga tagapangalaga, at
ang pamunuan ng komunidad upang
mabawasan ang epekto ng mga
pangyayari sa matinding init.
Sino ang Nanganganib sa
Matinding Init?
Ang mga may edad, pati na ang
mga musmos na kabataan, ay lubos
na nanganganib sa pangyayaring
matinding init. Sa dumadaming bilang
ng mga tumatandang Amerikano,
ang mekanismong nagpapalamig
sa katawan ay maaring masira. Ang
nag-iisa o ang nakaratay sa kama at
di kayang alagaan ang sarili ay lalong
nadadagdagan ang panganib.
Ang mga nananatiling kalagayang
pangkalusugan gaya ng di gumagaling
na karamdaman, sirang kaisipan, at
katabaan ay nakakaragdag din sa
panganib ng isang tao. Ang mga taong
may iniinom na ilang medikasyon ay
ganoon din.
Karagdagan pa, ang mga taong
naninirahan sa mataas na palapag
ng mga gusali na walang hanging
pang-palamig ay maaring mapinsala
sa lubusang init. Ang pagsali sa
nakakapagod na gawaing panglabas at
ang pag-inom ng alak sa kainitan ng
panahon ay maari ding magdulot ng
kapansanan sa kalusugan kaugnay ng
init.
Ang "Mga pangyayari sa matinding init" ay
kamangha-mangha at makamandag. Ang mga
naaalanganing pangkat gaya ng mga may edad ay
bukod-tanging nanganganib.
-------
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Papaano Ko Mababawasan ang
Pagkababad Sa Sobrang Init?
Ang pinakamahusay na laban sa matinding init
ay ang pag-iwas. Ang air-conditioning ay isa sa
pinakamabisang proteksiyon laban sa karamdaman
at kamatayang dala ng init.4 Kahit ilang oras
lamang sa air conditioning ay makakabawas
sa panganib. Ang mga bentilador ay maaring
magbigay ng ginhawa, pero kung ang temperatura
ay nasa matataas na 90s ang bentilador ay hindi
makakahadlang sa karamdamang dala ng init.
Sa mga pangyayari ng matinding init, ang
mga sumusunod na pamamaraan ay maaring
makasagip ng buhay:
• Dumalaw sa mga gusaling may air-conditioner
sa inyong komunidad kung ang inyong
tahanan ay hindi air-conditioned. Kasali na dito
ang: mga senior centers, sinehan, mga aklatan,
shopping malls, o mga tinaguriang "sentro ng
palamigan."
• Mag-shower o maligo sa malamig na tubig.5
• Uminom ng maraming likido. Huwag hintaying
mauhaw ka bago ka uminom. Kung ang
manggagamot ay nililimita ang iyong pag-
inom ng likido, tiyaking magtanong kung
gaano karami ang maaaring inumin kung
mainit ang panahon. Iwasan ang mga inuming
may caffeine, alkohol, o malalaking bahagi
ng asukal. Ang mga inuming ito ay maaring
maging sanhi ng panunuyo.
• Tanungin ang inyong manggagamot o iba pang
tagapangalaga ng kalusugan kung ang inyong
medikasyon na iniinom ay nakakadagdag
sa inyong pagkakaroon ng karamdaman na
kaugnay ng init.
• Gumamit ng magagaan, magaan ang kulay, at
maluluwang na damit.
• Dalawin ang mga taong nanganganib mga
dalawang beses sa isang araw. Pansinin kung
may mga palatandaan ng karamdamang dala
ng init gaya ng mainit at nanunuyong balat,
pagkalito, pagkamali-mali, at pagka-agresibo.
• Tawagan ang 9-1-1 kung kailangan ang pansin
ng mediko.
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Papaano Naaapektuhan ng Matinding
Init ang Katawan?
Ang katawan ay karaniwang kumukuha
ng pangsariling lamig sa pamamagitan ng
karagdagang daloy ng dugo patungo sa balat
o sa pagpapawis. Ang karamdamang kaugnay
sa init at pagkasawi ay dumarating kung ang
sistemang pang-temperatura ng katawan ay
labis na napupuno. Kung mangyari man ito, ang
pagpawis ay maaring hindi sapat. Ang mataas
na bilang ng humidity ay lalong magpapahirap
sa katawan na palamigin ang sarili.
Papaano ang Relasyon ng Matinding
Init at Heat Stroke?
Ang heat stroke ang pinaka-seryosong epekto
sa kalusugan ng maiinit na pangyayari. Ito ay
ang pagkabigo sa sistema ng panglamig ng
katawan. Kung ang katawan ay mawalan ng
bisa sa pagpalamig sa sarili, ang temperature
sa loob ng katawan ay mabilis ang pagtaas.
Ang resultang heat stroke ay magiging sanhi
ng matindi at permanenteng pagkasira ng mga
maseselang organo.
Ang mga biktima ay maaaring makilala
sa kanilang mga balat na mainit, tuyo at
namumulang kulay. Ang iba pang palatandaang
babala ay ang pagkalito, pagkamali-mali,
at pagka-agresibo. Kung hindi gagamutin
agad ang heat stroke, maaring matungo ito
sa permanenteng pinsala o pagkasawi. Ang
magandang balita ay ang heat stroke ay
maiiwasan kung susundin ang madadaling
pamamaraan na nakalahad sa pahinang ito.
-------
Ano Ang Magagawa ng Inyong Lokal na
Pamahalaan Upang Makatulong?
Mahalaga ang eksena ng local na gobierno sa paghula
at pagtugon sa maiinit na pangyayari. Dalawang
nagiging popular na pangkaraniwang pamamaraan
ay ang sistema sa paghahanda sa init at ang mga
hakbang tungo sa pagbabawas ng init.
Sistema ng Paghahanda sa Init
Ang Heat Health Watch-Warning Systems ay kikilalanin
kung may bantang maaring makaapekto sa kalusugang
pangpubliko. Ang mga sistemang ito ay gumagamit
ng programang kompyuter na sumusuri sa mga
impormasyon ng Weather Service at ng iba pang
imporamasyon na humuhula sa mga magiging
panganib na kondisyones. Ang mga Heat Health
Watch-Warning Systems ay itinatag na sa Philadelphia,
Seattle, Chicago, St. Louis, at iba pang mga siyudad sa
U.S. at Europa.
Pagkatapos tumawag ng isang babala, ang mga
autoridad ng tagapangalaga ng kalusugan sa mga
siyudad ay ihahayag ang impormasyon sa mga
nakatatanda, sa kanilang mga tagapang-alaga, at sa iba
pang mga nanganganib na grupo.
Tulungan Ang Mga Walang Tahanan at Ang
May Karamdamang Pangkaisipan
Ang mga sumusunod na hakbang ay mga
"pinakamabuting pagsasanay" na maaring sundin ng
mga opisyales ng siyudad upang bigyan ng babala ang
mga residente at magbigay ng direktang pagtulong:
• Pamamahagi ng pagpapayo sa media
• Pag-aktibo ng mga teleponong pangkagipitan
• Pahandain ang mga boluntaryo sa mga
kapitbahayan, mga kapamilya, at mga
magkakaibigan
• Maglaan ng air-conditioned na gusali at ialok ng
sasakyan ang mga lugar na ito
• Tulungan ang walang tahanan
• Makipag-ugnayan sa mga lokal na "pangpook na
ahensiya ng mga nakatatanda" upang maturuan
ang mga taong nanganganib
Ang mga siyudad ay makikipagugnay din sa mga lokal
na tagapamahagi ng serbisyo upang siguraduhin na
hindi puputulan ng koryente ang mga kliyente sa
panahon ng isang heat wave.
Ano Ang Mga Matitipid na Pamamaraan na
Maaring Gawin ng Mga Komunidad Upang
Palamigin ang Himpapawid?
Dalawang paraan na maaring gawin ng mga
komunidad ay ang paggamit ng kagamitan na
nagpapatalbog sa bisa ng araw, at ang pagtatanim
ng mga punong kahoy at pananim na magbibigay ng
lilim at natural na kalamigan. Ang dalawang paraan
ay nagbabawas sa epekto ng islang init sa siyudad-
temperaturang 2-10 degrees Fahrenheit na mas mainit
kaysa sa paligid na pook sa labas ng siyudad-at
maaaring mabawasan ang kadalasan, katagalan, at
kalawakan ng lubos na maiinit na pangyayari.
Ang pamamaraan sa pagbabawas ng init gaya ng
paggamit ng nagpapatalbog na "malamig na atip" at
di madilim na kulay ng semento, at pagtatanim ng
punong kahoy, ay may maraming mga benepisyo.
Sinusukat ng mga ito:
• Mas mababang pangkaligirang temperatura
• Mabagal na reaksiyon sa pagbuo ng ozone air
pollution na dala ng init
• Nagbabawas sa paggamit ng sigla
• Pabutihin ang ginhawa at pamumuhay
-------
Papaano Ako Maaapektuhan ng Matinding
Init?
Ang katawan ay karaniwang lumalamig ng pangsarili sa
pamamagitan ng pagdagdag ng daloy ng dugo sa balat
at sa pagpapawis. Ang karamdaman kaugnay sa init
at pagkasawi ay dumarating kung ang sistemang pang-
temperatura ng katawan ay napupuno. Kung mangyari
man ito, ang pagpawis ay maaring hindi sapat
Ang mataas na humidity ay lalong pahihirapan ang
katawan na palamigin ang sarili.
Dagdagan Pa Ang Kaalaman
Hangarin ng Inisyatiba sa Pagtanda na pangalagaan
ang kalusugang pangkapaligiran ng may edad sa
pamamagitan ng ugnayan ng pananaliksik, mga
istratehiya sa pag-iwas at pangkalahatang edukasyon.
Para sa karagdagang kaalaman tungkol sa Inisyatiba sa
Pagtanda, bisitahin ang www.epa.gov/aging
Iba Pang Sanggunian
Environmental Protection Agency,
Heat Island Reduction Initiative
http://www.epa.gov/heatisland
Center for Disease Control and Prevention
http://www.cdc.gov/aging/
http://www.cdc.gov/nceh/hsb/extremeheat
http://www.cdc.gov/MMWR
Environmental Health Perspectives
http://www.ehp.niehs.nih.gov
American Medical Association,
Heat-Related Illness During Extreme Emergencies
http://www.ama-assn.org/
National Weather Service,
Heat Wave and Heat Index
http://www.nws.noaa.gov/pa/secnews/heat/
Medline Plus,
Heat Illness
www.niapublications.org/agepages/hyperther.asp
National Weather Service
http://www.nws.noaa.gov/om/hazstats.shtml
Heat Wave Awareness Project
http://www.esig.ucar.edu/heat/literate.html
Mga Katapusang Nota
1 Kallkstein, LS. and J.S. Greene, 1997. An Evaluation
of Climate/Mortality Relationships in Large U.S.
Cities and the Possible Impact of a Climate Change.
Environmental Health Perspectives, 105(l):84-93.
2 Centers for Disease Control and Prevention, 2003.
Extreme Heat. Available online:
http://www.cdc.gov/nceh/hsb/extremeheat/
defaulthtm
3 Federal Emergency Management Administration,
Backgrounder on Extreme Heat, Feb. 2003
4 Naughton MP, Henderson A, Mirabelli MC, Kaiser
R, Wilhelm JL, Kieszak SM, Rubin CH, McGeehin MA.
Heat-related mortality during a 1999 heatwave in
Chicago. Am J Prev Med. 2002 May;22(4):328-9.
5 McMichael, A.J., LS. Kalkstein and other lead
authors, 1996. Climate Change and Human Health,
(eds. A.J. McMichael, A. Haines, R. Slooff, S. Kovats).
World Health Organization, and United Nations
Environment Programme (Who/WMO/UNEP), Geneva,
297 pp.
Tagalog translation of:
"It's Too Darn Hot" — Planning for Excessive
Heat Events
Publication Number: EPA 100-F-08-064
------- |