Kazda osoba moze bye narazona na ryzyko zatrucia tlenkiem w%gla. Tlenek w%gla- CO (czad) jest bezbarwnym, nie posiadajqcym zapachu gazem. Ludzie stars! cierpiqcy z powodu chronicznych chorob serca i uktadu oddechowego, oraz niedokrwistosci (anemia) sq szczegolnie podatni na efekty zatrucia tym gazem. 7 Marzec 2009 Zapobieganie zatruciom tlenkiem Informacja of/a osob starszych oraz ich opiekunow Czy wiesz, ze w Stanach Zjednoczonych zatrucie tlenkiem wegla (CO) jest jednym z gtownych powodow smierci? Nieumyslne zatrucia tym gazem sa_ powodem co najmniej 500 zgonow oraz 15,000 wizyt w pogotowiu ratunkowym w skali rocznej. Osoby starsze, ktore przekroczyty wiek 65 lat i posiadajace juz istniejace problemy zdrowotne sa_ wyja_tkowo narazone na przypadkowe zatrucia tym gazem.1 Zainstalowanie czujnikow sygnalizujacych obecnosc tlenku wegla moze ocalic zycie ludzkie, jednak ocenia sie ze mniej niz 1 /3 populacji w Stanach Zjednoczonych ma zainstalowane takie systemy alarmowe w swoich domach.2 Czym jest tlenek (CO) Tlenek wegla - CO (czad) jest bezbarwnym, bezwonnym gazem, ktory moze spowodowac chorobe lub smierc. Gas ten wydziela sie podczas spalania gazu ziemnego, propanu, benzyny, oleju, nafty, drewna lub wegla drzewnego. Do urza_dzeh emituja_cych tlenek wegla naleza_: samochody, todzie motorowe, motory napedzane benzyna_, piece kuchenne oraz systemy ogrzewcze. CO pochodzacy z tych zrodet moze osadzac sie w zamknietych lub czesciowo zamknietych pomieszczniach. Podczas wdychania powietrza zawieraja_cego tlenek wegla, gas ten dostaje sie do krwioobiegu, gdzie blokuje wchtanianie tlenu do organizmu w rezultacie czego moze nastapic uszkodzenie tkanek ciata, a nawet smierc.3 Jakie s^ objawy zatrucia tlenkiem we^la? W wiekszosci przypadkow, do pierwszych objawow kontaktu z CO o matym stezeniu naleza, tagodne bole gtowy oraz ktopoty z oddychaniem pojawiaja_ce sie nawet po umiarkowanym wysitku fizycznym. Wysokie stezenie tlenku wegla w powietrzu lub przedtuzaja_cy sie kontakt z powietrzem o niskim stezeniu tego gazu moze doprowadzic do objawow grypopodobnych takich jak ostre bole i zawroty gtowy, zmeczenie, nudnosci (mdtosci), dezorientacja, rozdraznienie oraz uposledzenie myslenia, pamieci i koordynacji ruchowej.4 CO jest czesto nazywany "cichym zabojca," gdyz zignorowanie pocza_tkowych objawow zatrucia przez osobe narazona, moze doprowadzic do utraty jej swiadomosci i w rezultacie uniemozliwic jej ucieczke z niebezpiecznej sytuacji. Kazdy moze bye narazony na szkodliwe dziatanie CO nawet w sytuacji braku objawow zatrucia Oddychanie powietrzem o niskiej koncentracji CO nie zawsze musi wywotywac widoczne symptomy zatrucia, aczkolwiek moze doprowadzic ------- do chronicznych powiktah zdrowotnych utrzymuja_cych si? nawet po wyeliminowaniu zrodta CO. Do chronicznych problemow zdrowotnych b?dacych konsekwencja, zatrucia czadem naleza_: przewlekte zaburzenia neurologiczne (utrata pami?ci i zdolnosci uczenia si?), zaburzenia emocjonalno-osobowosciowe oraz czuciowo-ruchowe.5 Komu zagraza zatrucie tlenkiem w^gla? Wszystkie grupy wiekowe sa^ narazone na zatrucie tlenkim w?gla, jednak osoby cierpiace na chroniczna^ chorob? serca, anemi? lub niewydolnosc oddechowa^ sa^ szczegolnie podatne na ryzyko zatrucia tym gazem.6 Osoby starsze, u ktorych uprzednio stwierdzono istnienie tych chorob majq mniejsza^ odpornosc na zatrucie CO i wi?ksze ryzyko smierci w wyniku zatrucia.7 Zatrucie czadem jest szczegolnie niebezpieczne w przypadku nienarodzonych dzieci (ptodow), u ktorych gas ten moze wywotac zaburzenia rozwojowe lub smierc.8'' Zatrucie czadem wystepuje cz^sciej wsrod mniejszosci narodowych Badania przeprowadzone wsrod mniejszosci narodowych w stanie Washington wykazaty, ze ludnosc pochodzenia hiszpahskiego miata czterokrotnie wyzsze ryzyko zatrucia CO w stosunku do populacji biatych. Natomiast populacja murzyhska byta trzykrotnie bardziej narazona na zatrucie CO anizeli populacja biatych. Powyzsze badania wskazuja^, ze w wyniku spalania w?gla drzewnego w pomieszczeniach zamkni?tych 67% populacji pochodzenia hiszpahskiego i 40% populacji murzyhskiej ulegto zatruciu czadem." Czerwone ciatka krwi Jezeli zauwazysz u siebie objawy sugeruj^ce zatrucie tlenkiem w^gla: • Natychmiast wywietrz mieszkanie. Otworz drzwi i okna, wytacz kuchnie, piece, grzejniki oraz inne podobne urza_dzenia po czym opusc mieszkanie. • Natychmiast zadzwoh do Centrum Toksykologicznego pod numer 1-800-222-1222. Eksperci od zatruc doradzq tobie czy powinienes skontaktowac si? z lekarzem w celu uzyskania dalszej opieki medycznej. W celu zapobiegania zatruciom tlenkiem w^gla pami^taj o: • Zainstalowaniu w poblizu sypialni czujnikow tlenku wegla. • Przeprowadzeniu rocznej inspekcji systemow grzewczych i domowych urza^dzeh dziatajacych na zasadzie spalania paliw. • Unikaniu uzywania urza_dzeh grzewczych nie posiadaja_cych systemu wymuszonej wentylacji. • Nie spalaniu paliw w zamkni?tych pomieszczeniach z wyja^tkiem kuchni i piecow do tego przeznaczonych. • Zwracaniu uwagi na potencjalne objawy zatrucia tlenkiem w?gla. Dodatkowe porady dotycz^ce zapobiegania zatruciom tlenkiem w^gla (czadem): • Urza_dzenia gazowe powinny bye odpowiednio wyregulowane. • Przy planowaniu wymiany przenosnego grzejnika pomysl o kupnie takiego, ktory posiada system wymuszonej wentylacji. • Uzywaj odpowiedniego paliwa opalaja^c pomieszczenie grzejnikiem na naft?. I Zainstaluj i uzywaj system wentylacji wyciqgowej w kuchniach gazowych. I Zawsze otworz przewod kominowy podczas uzywania kominka. I Zawsze wybieraj odpowiedni rozmiar pieca ogrzewanego drewnem, ktory spetnia normy emisji okreslonych przez Agencj? Ochrony Srodowiska (EPA). I Upewnij si?, ze drzwi pieca opalanego drewnem sa. szczelnie dopasowane. I Pami?taj o corocznym przegla^dzie systemu ogrzewczego oraz przewodow kominowych przeprowadzonej przez osob? do tego uprawniona^. ------- Upewnij sie, ze wszystkie urza_dzenia domowe opalane paliwem sa_ w dobrym stanie i posiadaja, odpowiednia, wentylacje. Nigdy nie zostawiaj w garazu samochodu na jatowym biegu, nawet przy otwartych drzwiach. Uzywaj podrecznych pra_dnic na zewna_trz i z dala od budynkow. Nigdy nie uzywaj ich na balkonach, blisko drzwi, otworow wentylacyjnych, okien czy w poblizu sypialni. Nigdy nie uzywaj roznow (grilli) opalanych w^glem drzewnym w pomieszczeniach zamkni^tych, nawet w kominkach. Grzejniki propanowe lub piece opalane inymi paliwami uzywane do ogrzewania domkow mysliwskich czy rybackich powinny posiadac system wentylacyjny odprowadzany na zewna^trz. Nigdy nie ogrzewaj mieszkania uzywajac kuchni gazowej. Czujniki tlenku w^gla Gniazdko wtykowe Zasilany bateria^ Urz^dzenie zainstalowane na scianie lub suficie Systemy alarmowe wykrywajace CO (czad) Zastosowanie czujnikow tlenku w^gla z alarmem mogtoby zapobiec potowie smiertelnych wypadkow spowodowanych zatruciem tym gazem. Systemy alarmowe dostepne w lokalnych sklepach gospodarstwa domowego powinny spetniac wymogi okreslone przez Underwritters Laboratories (UL).11 Koszt takiego zakupu jest bardzo niski w porownaniu do ceny zycia twojego i twojej rodziny. System alarmowy powinien bye zainstalowany w zasi^gu stuchu na kazdym pi^trze i w kazdej sypilani twojego domu. Stosuj si§ doktadnie do zataczonej przez producenta instrukcji instalowania, uzywania i obstugiwania czujnikow. W przeciwiehstwie do systemow wykrywaja^cych dym, czujniki tlenku w^gla zwykle przestaja^ funkcjonowac po kilku latach. 1 1 1 • 1 1 1 1 1 1 • 1 1 • 1 «surx i i i\j^i lu vxvji \j^i i iv. zatrucie czadem od grypy Wiele objawow zatrucia tlenkiem w^gla przypomina gryp§. Dlatego tez objawy zatrucia tym gazem sa^ cz^sto przypisywane grypie. Te grypopodobne symptomy mogq bye rezultatem zatrucia tlenkiem w^gla w sytuacji kiedy: • Czujesz poprawe samopoczucia przebywaja_c z dala od swojego domu. • Wiecej anizeli jedna osoba w domu choruje w tym samym czasie (zarazenie drugiej osoby grypa^ zwykle zabiera kilka dni). • Cztonkowie rodziny, ktorzy spfdzaja, wiekszosc czasu w domu sa_ najbardziej dotknieci choroba_. • Symptomy pojawiaja, lub pogarszaja, sie z chwila, wta_czenia urza_dzenia spalajacego paliwo lub w wyniku zostawienia samochodu na jatowym biegu w przydzielonym do domu garazu. • Zwierz^ta domowe rowniez wydajq si§ chore, wykazuja^c objawy takie jak zawroty gtowy, sennosc i letarg (ludzkie wirusy grypy nie sa^ przenoszone na zwierz^ta). • Ogolne objawy bolowe, niewysoka gora_czka oraz opuchniecie weztow chtonnych sa_ typowymi objawami przeziebienia lub grypy.12 1 1 1 • 1 1 1 1 1 1 • 1 1 • 1 Zakup czujnika tlenku wegla nie powinien stuzyc btednemu poczuciu bezpieczehstwa. Systemy takie powinny stuzyc jedynie jako dodatkowe zabezpieczenie dla funkcjonowania urza_dzeh grzewczych opalanych roznymi paliwami. Systemy alarmowe nie sa_ zaprojektowane do monitorowania niskich stezeh tlenku wegla, co stwarza wa_tpliwosci czy normy bezpieczehstwa takich czujnikow sa_ wystarczaja_co skuteczne.13 ------- Wptyw czynnikow srodowiska na zdrowie osob starszych Inicjatywa Agencji Ochrony Srodowiska (EPA) ma na celu opieke^ nad zdrowiem starszych ludzi. W tym celu korzysta si§ z badah naukowych, metod profilaktycznych i publicznej edukacji. W celu uzyskania wi^cej informacji udaj si§ na strong internetowa^ Agencji Ochrony Srodowiska, www. epa.gov/aging Wydrukowane kopie tego artykutu mozna zamowic na stronie internetowej: http://www.epa.gov/aging/ resources/factsheets/order. htm Dodatkowe zrodta informacji: Your Local Poison Center • 1-800-222-1222 • Internet: www.aapcc.org U.S. Environmental Protection Agency Carbon Monoxide http://www.epa.gov/iaq/co. html CDC Carbon Monoxide http: //www. cdc. gov/co/ Consumer Product Safety Commission Home Heating Equipment Safety www.cpsc.gov/cpscpub/pubs/heatpubs.html Carbon Monoxide Alarms www.cpsc.gov/cpscpub/prerel/prhtml01/ 01069.html Portable Generators www.cpsc.gov/cpscpub/pubs/portgen.html Noty kohcowe 1 Centers for Disease Control and Policy. Carbon Monoxide- Related Deaths - United States, 1999-2004. Morbidity and Mortality Weekly Report. December 21, 2007; 56(50):1309- 12. 2 Home Safety Council. Unintentional Home Injury in the United States. State of Home Safety: 2004 Edition, http:// www. homesafetycouncil.org. /state_of_home_safety/ sohs_2004_p017.pdf. 3 (CDC), National Center for Environmental Health, "Carbon Monoxide Poisoning: Questions and Answers," July 2006. http://www.cdc.gov/co/faqs.htm 4 The U.S. Environmental Protection Agency (EPA), Indoor Environments Division (6607J) Office of Air and Radiation, "Protect Your Family and Yourself from Carbon Monoxide Poisoning," October 1996. http://www.epa.gov/iaq/pubs/ coftsht.html 5 Delayed N euro pat ho logy after Carbon Monoxide Poisoning Is Immune-Mediated, Stephen R. Thorn, Veena M. Bhopale, Donald Fisher, Jie Zhang, Phyllis Gimotty and Robert E. Forster, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, Vol. 101, No. 37 (Sep. 14, 2004), pp. 13660-13665. EPA. 2000. Air Quality Criteria for Carbon Monoxide. U.S.EPA, National Center for Environmental Assessment. June, 2000. EPA600/P-99/001F. 6 Centers for Disease Control and Prevention (CDC), National Center for Environmental Health, "Carbon Monoxide Poisoning: Questions and Answers," July 2006. http://www.cdc.gov/co/faqs.htm 7 CPSC. 2004. Non-Fire Carbon Monoxide Deaths Associated with the Use of Consumer Products: 2001 Annual Estimates. U.S. Consumer Product Safety Commission, Division of Hazard Analysis, May 13, 2004. 8 Raub, J. A., M. MathieuNolf, N. B. Hampson, and S. R. Thorn. Carbon Monoxide Poisoning - a Public Health Perspective. TOXICOLOGY (145):1-14, (2000).) 9 Liu, S. Krewski, D., Shi, Y, Chen, Y, and R.T. Burnett. 2003. Association between gaseous ambient air pollutants and adverse pregnancy outcomes in Vancouver, Canada. Environmental Health Perspectives. 111:1773-1778. 10 Ralston, J.D. and N.B. Hampson. 2000. Incidence of severe unintentional carbon monoxide poisoning differs across racial/ethnic categories. Public Health Reports. 115:46-51. U.S. Department of Health and Human Services. 11 Yoon, S., Macdonald, S., Parrish, G. 1998. Deaths from unintentional carbon monoxide poisoning and potential for prevention with carbon monoxide detectors. JAMA. 279(9): 685-687 12 U.S. Department of Housing and Urban Development. Healthy Homes Issues: Carbon Monoxide, Healthy homes Initiative Background Information, December 2005. http:// www.healthyhomestraining.org/Documents/HUD/HUD_CO_ Brief.pdf . 13 The Minnesota Department of Health, Environmental Health Services Division, "Carbon Monoxide (CO) Poisoning In Your Home," April 2007. http://www.health.state.mn.us/ divs/eh/indoorair/co/index.html Polish translation of: Preventing Carbon Monoxide Poisoning Publication Number: EPA 100-F-09-014 ------- |